Bursa Panorama Müzesi

Uygurlardan başlayıp günümüze kadar ulaşan ve geleneksel Türk sanatlarından biri olan çini, 15. ve 16. yüzyılda İznik çinileri ile zirveye ulaşmış ve genellikle mimari yapıların ( cami, köşk, saray, çeşme, türbe vb. ) iç ve dış süslemelerinde kullanılan bir seramik türüdür. Çini yapımında kuvars, cam tozu ve kil kullanılır. Bu malzemeler fırınlanıp öğütüldükten sonra hamur haline getirilip şekil verilir ve çeşitli aşamalardan geçtikten sonra fırında pişirilerek son halini alır.

Çini sanatı, duvar çinileri (Kaşi) ve kullanma seramikleri (Evani) olmak üzere ikiye ayrılır. Kullanılan renk ve desenleri nedeniyle belirli dönemlere damgasını vuran çini sanatı günümüzde belirli kentlerle anılır olmuştur. Usta-çırak ilişkisiyle günümüze kadar aktarımı sürmüş, ekonomik bir kazanç boyutunun ortaya çıkmasıyla da canlılık kazanmıştır.

“Panorama 1326 Bursa Fetih Müzesi” için özel olarak tasarlanan çini panolar, İznik çiniciliğinin zirve dönemini yaşadığı yüzyıllarda, Bursa’da inşa edilmiş ve çağlarının güzide örneklerini barındıran Yeşil Türbe, Yeni Kaplıca ve Şehzade Mustafa Türbesindeki motif ve üsluplardan esinlenilerek, Çini Sanatçıları Turgut TUNA ve Şebnem TUNA tarafından yeniden yorumlanmış ve geleneksel yöntemler kullanılarak imal edilmiştir.

1.Pano Yeşil Türbe

Türk Seramik örneklerini barındıran mîrî (Devlet hazinesine ait) yapılar Yeşil Türbe ile başlar. Yeşil Türbedeki ilk örnekler Selçuklu ardılı olan Tebrizli-İlhanlı ustalarca yapıldığı Yeşil Türbe’nin kitabesiyle belirtilmiştir. 14. Yüzyılda ilk kez Bursa’da görülen Cuerda Seca(renkli sır tekniği) çinilerin ana bezeme unsurları, çiçek, sarmaşık motifleri, rumî ve sülüs yazı bordürleridir. Bu teknikte genel itibariyle firuze, kobalt mavisi, mor, siyah, sarı, eflatun, beyaz renkler kullanılır.

Renkli sır tekniğiyle yapılan altıgen karolardan oluşan bu pano tasarımı, Bursa Yeşil Türbe ve Cami örneklerinden yola çıkılarak düz turkuaz renkli altıgen karolarla birlikte modernize edilmiştir.

2.Pano Yeni Kaplıca

1552 yılında inşa edilen Bursa’daki Yeni Kaplıca Hamamı Kanuni’nin veziri ve damadı olan Rüstem Paşa tarafından yaptırılmış, çinileri ise İznik’te üretilmiştir.

Yeni kaplıca çinileriyle renkli sır tekniği giderek sadece renkli sıratlı dekorlama tekniğine dönüşür. Altıgen çini plakalarda sekiz ayrı süsleme kompozisyonu görülmektedir. Mavi, beyaz, firuze, eflatun ve yeşil renklerin kullanıldığı bu süslemelerin tamamı bitkiseldir. Lale, mine çiçeği, kozalak, hataî, rumî ve sümbül motifleriyle süslü olan altıgen çiniler, Şam İşi üslubuyla yapılmış dünyadaki tek hamam olma özelliğine sahiptir.

3.Pano Şehzade Mustafa Türbesi

Kanuni Sultan Süleyman’ın oğlu olan Şehzade Mustafa’nın vefatından 21 yıl sonra 1555 yılında yaptırılmış olan türbesinin çinileri, 16.yy ikinci yarısına tarihlenen dönemdeki karanfil, zambak, lale, hataî, sümbül motiflerinden oluşmuş ve sıraltı tekniğiyle yapılmıştır. Bu teknik kırmızının da ilavesiyle Şehzade Mustafa’nın Türbesi’nde şahikasına ulaşmıştır.

Kesintisiz devam eden çini inovasyon örnekleri Bursa Abidelerinde takip edilebilir ve bu durum ender bir örnektir.